Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παρουσίαση των προπαρασκευαστικών ενεργειών της Επανάστασης του 1821, με την ίδρυση και τις ενέργειες της Φιλικής Εταιρείας, πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της Τ.Ο. Ευβοίας στη Χαλκίδα, από τους συναγωνιστές Γεώργιο Δήμου και Μελέτη Δήμου.
Με τη ραγδαία μετατροπή της Πατρίδας μας σε πολυφυλετικό απολυταρχικό κράτος, με τον έντονο ισλαμικό εποικισμό και τα χαράτσια στους υποτελείς, αναβιώνουν στους Έλληνες μνήμες της οθωμανικής αυτοκρατορίας και η περιγραφή των τότε καταστάσεων έδειχνε σχεδόν επίκαιρη. Οι δυσκολίες που συνάντησαν οι Φιλικοί και οι τρόποι που χρησιμοποίησαν για να τις ξεπεράσουν, ώστε να επιτύχουν την έναρξη μιας συντονισμένης και επιτυχούς Επαναστάσεως κατά των δυναστών, παρουσιάστηκαν από τις ιστορικές πηγές και ενέπνευσαν στους παριστάμενους εύλογους παραλληλισμούς. Στη συζήτηση που ακολούθησε, προσδιορίστηκαν και εκτιμήθηκαν τα ιστορικά διδάγματα.
Παραθέτουμε, για τους αναγνώστες, τον Όρκο των Φιλικών και την περίφημη προκήρυξη του Υψηλάντη "Μάχου Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος":
«Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα. Να μη φανερώσω το παραμικρόν από τα σημεία και τους λόγους της, μήτε να σταθώ κατ΄ουδένα λόγον ή αφορμή του να καταλάβωσι άλλοι ποτέ ότι γνωρίζω τι περί τούτων, μήτε εις συγγενείς μου, μήτε εις πνευματικόν ή φίλον μου.Ορκίζομαι να μη μεταχειριστώ ποτέ βίαν δια να αναγνωρισθώ με κανένα συνάδελφον, προσέχων εξ εναντίας με την μεγαλυτέραν επιμέλειαν να μην λανθασθώ κατά τούτο, γενόμενος αίτιος ακολούθου τινός συμβάντος, με κανένα συνάδελφον.Ορκίζομαι να συντρέχω, όπου εύρω τινά συνάδελφον, με όλην την δύναμιν και την κατάστασίν μου. Να προσφέρω εις αυτόν σέβας και υπακοήν, αν είναι μεγαλύτερος εις τον βαθμόν και αν έτυχε πρότερον εχθρός μου, τόσον περισσότερον να τον αγαπώ και να τον συντρέχω, καθ΄όσον η έχθρα μου ήθελεν είναι μεγαλυτέρα.Ορκίζομαι ότι καθώς εγώ παρεδέχθην εις Εταιρείαν, να δέχομαι παρομοίως άλλον αδελφόν, μεταχειριζόμενος πάντα τρόπον και όλην την κανονιζομένην άργητα, εωσού τον γνωρίσω Έλληνα αληθή, θερμόν υπερασπιστήν της πατρίδος, άνθρωπον ενάρετον και άξιον όχι μόνον να φυλάττη το μυστικόν, αλλά να κατηχήση και άλλον ορθού φρονήματος.Ορκίζομαι να μην ωφελώμαι κατ΄ουδένα τρόπον από τα χρήματα της Εταιρείας, θεωρών αυτά ως ιερό πράγμα και ενέχυρον ανήκον εις όλον το Έθνος μου. Να προφυλάττωμαι παρομοίως και εις τα λαμβανόμενα εσφραγισμένα γράμματα. .....Τέλος πάντων ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά Πατρίς ! Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους Σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την στιγμήν, και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου. Το όνομά σου ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου.Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου».
ΖΗΤΩ Η ΝΙΚΗ!
Τ.Ο. Ευβοίας
