Περί της ύπουλα προπαγανδιστικής φράσης, που ακούστηκε ξανά στην Εθνική Επέτειο: "1821, η γέννηση ενός Έθνους". Με τη φράση αυτή -που χρησιμοποιείται ευρέως τελευταία ως τίτλος ντοκιμαντέρ, βιβλίων, άρθρων, κλπ- επιχειρείται να αμφισβητηθεί η συνέχεια του Ελληνικού Έθνους και υπονοείται ότι αυτό δεν υπήρχε, αλλά δημιουργήθηκε μετά το 1821.
Ο Σπυρίδων Τρικούπης, στ' απομνημονεύματά του, συνοψίζει μια μεγάλη αλήθεια στα εξής: "Οι δύο εχθροί (δηλ. τούρκοι και Έλληνες) είχαν διαφορετική φυλετική καταγωγή, πίστευαν σε διαφορετική θρησκεία, μιλούσαν διαφορετική γλώσσα, απέφευγαν αυστηρά τη μεταξύ τους επιμειξία, αλληλοθεωρούταν βέβηλοι και μισιούταν".
Το Έθνος των Ελλήνων, από τη στιγμή της υποδούλωσής του στα βάρβαρα οθωμανικά στίφη έως τη στιγμή της συγκρότησής του σε κράτος, υπήρχε έχοντας γνώση της υπόστασής του και αγωνιζόταν αδιάκοπα για την απελευθέρωσή του. Τρανή απόδειξη είναι η περιληπτική αναφορά στα επαναστατικά ελληνικά κινήματα προ του 1821, που ακολουθεί.
1463. Μόλις δέκα χρόνια μετά την πτώση της Βασιλεύουσας, στη διάρκεια του βενετοτουρκικού πολέμου, εκδηλώνεται το πρώτο ένοπλο κίνημα στην Πελοπόννησο. Επαναστάτησαν οι Σπαρτιάτες, με τον Μιχαήλ Ράλλη, και οι Αρκάδες, υπό τον Πέτρο Μπούα. Πολλοί ήρθαν από την Κρήτη για να συνδράμουν. Επίσης οι Κορίνθιοι, αν και αποκλεισμένοι από την οθωμανική φρουρά, ήταν σε συνεννόηση με τους επαναστατημένους Έλληνες. Σε μάχη κοντά στην Πάτρα, εναντίον του Ομάρ μπέη, ο Ράλλης νίκησε κατά κράτος τους τούρκους. Ωστόσο, μετά από λάθος των Ενετών, ο Ράλλης συνελλήφθη και θανατώθηκε. Παράλληλα οι τούρκοι κυρίευσαν το Άργος και έψησαν (οι βάρβαροι) εξήντα Κρητικούς.
1479. Μετά την ανακωχή μεταξύ Ενετών και τούρκων, ο Κορκόδειλος Κλαδάς (καταγώμενος από την Ήπειρο) συγκέντρωσε περίπου 11 χιλιάδες άνδρες, εισέβαλε στη Μάνη και κατέλαβε τα πιο πολλά χωριά και οχυρώματα από τους τούρκους. Ταυτόχρονα, εξεδίωξε ή αιχμαλώτισε τους οθωμανούς φρουράρχουςκαι σουμπασήδες. Οι επαναστάτες έφτασαν μέχρι τη Χειμάρα, αλλά το κίνημά τους τελικά απέτυχε.
1496. Ο Κάρολος Η' της Γαλλίας, θέλοντας κυριαρχία στο χώρο της Ανατολής, έδωσε το σύνθημα στους ενθουσιασμένους Έλληνες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, που επαναστάτησαν. Η εκστρατεία εν τούτοις απέτυχε και οι ελπίδες των Ελλήνων διαψεύστηκαν ξανά.
1499. Ο ναύαρχος του Καρόλου Ε' κατέλαβε την Κορώνη και ξεσηκώθηκαν ξανά οι Έλληνες της Πελοποννήσου. Τελικά πολυάριθμοι οθωμανοί λεληλάτησαν και κατέστρεψαν διαπυρός και σιδήρου την Πελοπόννησο.
1532. Ξεσηκώθηκαν πάλι η Κορώνη, το Ναυαρίνο και το Ναύπλιο. Αρχηγοί τους αντίστοιχα ήταν οι Θεόδωρος Αγιαποστολίτης, Μιχαήλ Καλόφωνος και Θεόδωρος Βουκίτης.
1571. Στη Ναύπακτο, νικηφόρος ναυμαχία χριστιανικών δυνάμεων (Βενετοί, Ισπανοί, Κρητικοί και Κερκυραίοι) κατά οθωμανών. Την ίδια χρονιά ξεσηκώθηκαν Λιδωρικιώτες, Βιτρινιτσιώτες και Γαλαξιδιώτες. Νικήθηκαν όμως κατά την επίθεσή τους στα Σάλωνα και 80 αρχηγοί και εκπρόσωποί τους εξαπατήθηκαν και οδηγήθηκαν στη σφαγή από τους τούρκους.
1572. Σημαντική εξέγερση υπό των αδερφών Μελισσηνών στην Πελοπόννησο, που κατεστάλη και αυτή μετά από κάποιες επιτυχίες. Παράλληλες εξεγέρσεις σημειώθηκαν και στην Παρνασσίδα, όπου ακολούθησε σφαγή, στο Αιγαίο, τη Θεσσαλονίκη και τον Άθω. Την ίδια χρονιά πραγματοποιείται επανάσταση στην Κύπρο, όπου γράφηκαν χρυσές σελίδες ηρωισμού στις θρυλικές πολιορκίες Λευκωσίας και Αμμοχώστου.
1574. Επανάσταση στην Ακαρνανία και την Ήπειρο με τον Γρίβα Μπούα. Ο πάπας Σίξτος Ε' εκφράζει εκπίδες ότι το κίνημα θα πετύχει την απελευθέρωση της Ελλάδος. Απέτυχε.
1585. Ο αρματωλός Βόνιτσας και Λούρου, Θεόδωρος Γρίβας, με τους άνδρες του έσφαξε σε μια νύχτα τους τούρκους στο Ξηρόμερο και τη Βόνιτσα. Το παράδειγμά του μιμήθηκαν και οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί της Ηπείρου, οι Πούλιος, Δράκος και Μαλάμος, που κατέλαβαν την Άρτα και προχώρησαν με επιτυχία για να καταλάβουν τα Ιωάννινα. Ο Γρίβας έδωσε μάχη στον Αχελώο, αλλά αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει στα βουνά.
1603. Ξεσηκώνονται οι Ηπειρώτες, κατόπιν συνεννοήσεως με τους ιππότες της Μάλτας. Προδόθηκαν και οι αρχηγοί τους γδάρθηκαν ζωντανοί.
1609. Επανάσταση Μανιατών. Πέτυχε ειδικά προνόμια για τις περιοχές τους.
1611: Επανάσταση του μητροπολίτη Λαρίσης-Τρίκκης, Διονυσίου του Φιλοσόφου. Επιτέθηκε με 10 χιλιάδες άνδρες από Θεσσαλία και Ήπειρο για να καταλάβει τα Ιωάννινα, αλλά απέτυχε, με αποτέλεσμα τον μαρτυρικό του θάνατο και την κατάργηση των προνομίων που είχαν παραχωρηθεί στους χριστιανούς της περιοχής.
1645. Μάχες στην Κρήτη.
1647. Οι Μανιάτες επαναστατούν ξανά και αρχίζουν πειρατικές επιδρομές.
1685. Επανάσταση και κυρίευση της Κορώνης. Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα, με τον αρματωλό του Καρπενησίου, Λιβίνη.
1687. Γίνεται ο πόλεμος των τούρκων με τους Ενετούς, υπό τον Μοροζίνι. Οι τούρκοι φεύγουν από την Πελοπόννησο και οι Έλληνες το εκμεταλλεύονται και εξεγείρονται ανά την επικράτεια. Στη Στερεά και την Εύβοια γίνονται μάχες, με επικεφαλείς τους Σπαθόγιαννο, Κούρμα, Σπανό, Φιλόθεο Σαλώνων, Ιερόθεο Θηβών, Μακάριο Λαρίσης και Αμβρόσιο Ευβοίας. Παράλληλα, εξεγείρεται η περιοχή των Ιωαννίνων με τον Αγγελή Σουμίζα ή Βλάχο, η Αρκαδία με τον Πάνο Μεϊντάνη, και τ' Άγραφα με τον Χορμόπουλο. Συγχρόνως, οι Χειμαριώτες επιτίθονται κατά του Πασά στο Δέλβινο με 1.500 πεζούς και 500 ιππείς. Οι Μανιάτες καταλαμβάνουν την Καρύταινα. Εξολοθρευσαν τους τούρκους του Λιδωρικίου και κατατρόπωσαν το σερασκέρη τους στη Θήβα, όπου σκότωσαν 2.000 οθωμανούς. Τότε κυριεύτηκε και η Αθήνα από τους Ενετούς και ανατινάχθηκε ο Παρθενών, από βόμβα των Βενετών σε τουρκική πυριτιδαποθήκη.
1690. Επανάσταση στα Χανιά της Κρήτης.
1693. Οι τούρκοι εισβάλλουν ξανά στην Πελοπόννησο και γίνεται μεγάλη μάχη στο Πετρί. Στην κεντρική Ελλάδα, οι τούρκοι αποδιώχνονται από τον Αχελώο ως το Καρπενήσι.
1695. Πυρπόληση της Καρύταινας, αλλά και ήττα των τούρκων έξω από το Άργος. Γίνονται μάχες, με εμπλοκή των Ενετών, όπου η Πελοπόννησος περνά τελικά στα χέρια των Ενετών, μέχρι το 1701, που την ξαναπαίρνουν οι τούρκοι.
1766. Η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας στέλνει τον Γεώργιο Παπαζώλη για επαφές σε ολόκληρη την Ελλάδα και υπήρξε συνεννόηση να ξεσηκωθούν με όπλα 100 χιλιάδες Έλληνες, όταν θα εμφανιστούν ρωσικά πλοία στην Πελοπόννησο. Την ίδια χρονιά επαναστατεί η Ήπειρος, με πρωτοπόρους τους Χειμαριώτες.
1770. Χρονιά των λεγόμενων ορλωφικών, της ταυτόχρονης επανάστασης των Ελλήνων Πελοποννήσου και Κρήτης, μετά την κατάπλευση ρωσικού στόλου υπό τον ναύαρχο Ορλώφ στο Βίτυλο της Μάνης. Επαναστατούν οι Έλληνες από τη Σπάρτη ως τη Στερεά και τα Επτάνησα. Ο Αντώνιος Ψαρρός καταλαμβάνει το Οίτυλο και τον Μυστρά. Επαναστατεί το Αίγιο, με τον μητροπολίτη Πατρών Παρθένιο, η Κορινθία με τον Γεώργιο Νοταρά, η Ανδρίτσαινα με τον προεστό Αναστάσιο Χριστόπουλο, στο Βάλτο ο Γεροδήμος Σταθάς, στο Αγγελόκαστρο ο Γεώργιος Λαχούρης, στο Μεσολόγγι ο Παναγιώτης Παλαμάς, στα Γκράβαρα ο Κωνσταντίνος Σούσμανης, στο Λιδωρίκι ο Λωρής, στον Παρνασσό ο Κομνηνός Τράκας, στη Λιβαδειά ο Ιω άννης Καλπούζος και στα Μέγαρα ο Μητρομάρας. Στην Κρήτη κύρηξε την επανάσταση ο Δασκαλογιάννης (Ιωάννης Βλάχος). Μετά την ήττα των Ελλήνων στην Τρίπολη σφαγιάστηκαν από τους τούρκους όλοι οι χριστιανοί της πόλης, πάνω από 3.000 άμαχοι. Μάχη στο Αγγελόκαστρο και σφαγή των Γριβαίων. Πολιορκία Μεσολογγίου και ηρωικός θάνατος Ι. Μαυρομιχάλη στη Μεσσήνη.
1782-1792. Στην Κρήτη, ο Μητρομάρας και οι Σφακιανοί συνεχίζουν τον αγώνα. Νέο επαναστατικό κίνημα συνταράζει το Αιγαίο, υπό τον Λάμπρο Κατσώνη.
1803. Το θρυλικό επαναστατικό κίνημα στο Σούλι. 12 Δεκεμβρίου, το Ολοκαύτωμα στο Κούγκι, με τον Ιερομόναχο Σαμουήλ. 18 Δεκεμβρίου, ο Χορός του Ζαλόγγου.
1806. Συνέχεια του αγώνα στην Πελοπόννησο. Επική μάχη και πολιορκία στη Μονή Παναγιάς Αιμιαλών στη Δημητσάνα, όπου οι τούρκοι καταφέρνουν να συλλάβουν τους Κολοκοτρωναίους, Γεώργα, Γιώργο και Γιάννη, τους οποίους κατασφάζουν. Ο Θεόδωρος κατάφερε να διαφύγει στα νησιά του Ιονίου.
1807. Επανάσταση σε Ύδρα και Ψαρά. Ο Νικοτσάρας διασχίζει τη Μακεδονία και οι αρματωλοί Σταθάς και Κολοκοτρώνης φτιάχνουν πειρατικό στόλο στη Σκιάθο.
1808. Επανάσταση σε Θεσσαλία και Ήπειρο, υπό τον Ευθύμιο Βλαχάβα. Μετά την ήττα των επαναστατών στην Καλαμπάκα, ακολούθησαν σφαγές από τους τούρκους.
1809. Επανάσταση στα Επτάνησα, διοργανωμένη από αρματωλούς.
1814. Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, στις 14 Σεπτεμβρίου, στην Οδησσό, από τους Σκουφά, Τσακάλωφ και Ξάνθο. Η προετοιμασία για την εθνεγερσία του 1821, μόλις ξεκίνησε.
Μετά την αποτυχία του κάθε επαναστατικού κινήματος, οι μεγάλης έκτασης σφαγές και ωμότητες από τους τούρκους προς τους Έλληνες ήταν δεδομένες, ως πάγια τακτική τρομοκρατίας. Ωστόσο, οι τούρκοι δεν κατάφεραν με τις βάρβαρες τακτικές τους να αποτρέψουν την εκδήλωση συνεχών επαναστάσεων μέχρι τη νικηφόρο.
Η θέληση των Ελλήνων για Εθνική Ανεξαρτησία είναι ισχυρότερη από κάθε προσπάθεια τρομοκρατίας. Δεν κατάφεραν να την κάμψουν οι τούρκοι με τα βασανιστήρια και τις μαρτυρικές θανατώσεις. Δεν πρόκειται να καταφέρουν να την κάμψουν ξενόδουλες κυβερνήσεις με λασπολογίες και φυλακίσεις.
Γεώργιος Δήμου
υποψ. Περιφερειακός Σύμβουλος Ευβοίας
με την "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ για τη Στερεά"
